Hypothyreoïdie

Algemeen

De schildklier is een kleine, vlindervormige klier. Hij ligt laag in de hals, onder het strottenhoofd en vóór de luchtpijp. Een normale schildklier weegt 20 gram en is aan de buitenzijde niet te zien of te voelen. Hij bestaat uit een linker – en rechter schildklierkwab die door een isthmus (brug) met elkaar zijn verbonden. Bij het slikken beweegt de schildklier met het strottenhoofd mee.

De schildklier produceert de schildklierhormonen T4 (thyroxine) en in mindere mate T3 (triiodothyronine). T4 is het pro-hormoon dat in de weefsels omgezet wordt in het actieve hormoon T3. Voor het aanmaken van de schildklierhormonen heeft de schildklier jodium nodig, dat uit het bloed wordt opgenomen en in de schildklier wordt gebonden en opgeslagen. Schildklierhormoon is noodzakelijk voor de stofwisseling, groei en ontwikkeling van het lichaam.

De schildklier wordt aangestuurd vanuit de hersenen. In de hersenen bevinden zich de hypothalamus (klein hersengebied) en de hypofyse (een kleine klier). In de hypothalamus worden allerlei signalen op elkaar afgestemd en de hypothalamus stuurt met hormonen de hypofyse aan. De hypofyse maakt onder andere een hormoon aan dat de schildklier stimuleert. Dit hormoon heet TSH (thyreoïd of schildklier stimulerend hormoon). Als de schildklier te veel schildklierhormoon maakt, reageert de hypofyse met minder afgifte van TSH. Als de schildklier te weinig schildklierhormoon maakt, geeft de hypofyse meer TSH af. Deze zogenaamde negatieve feedback-loop zorgt als een soort thermostaat voor balans in de schildklierhormoonhuishouding.

Als de schildklier te traag of helemaal niet werkt, waardoor te weinig of geen schildklierhormonen worden aangemaakt en afgegeven aan het bloed, spreken we van ‘hypothyreoïdie’. Dit is een veel voorkomende aandoening die in het algemeen goed te behandelen is. Soms blijven er restklachten.

Oorzaken

De meest voorkomende oorzaken van hypothyreoïdie zijn:

• auto-immuun hypothyreoïdie (ziekte van Hashimoto)
• behandelingen van een te snel werkende schildklier (‘hyperthyreoïdie’)
  • radioactief jodium
  • operatie
  • schildklier remmende medicijnen
• na een ontsteking van de schildklier (thyreoïditis)
• bijwerking van medicijnen (o.a. lithium, amiodarone)
• aangeboren afwijking van de schildklier

Gevolgen

Mogelijke klachten bij hypothyreoïdie

Hypothyreoïdie kan zich op vele manier uiten, zoals:

• moeheid en energieverlies
• kouwelijkheid
• gewichtstoename
• obstipatie
• droge huid
• trage hartslag
• lagere stem
• spierpijn/spierzwakte
• traagheid
• slechte haar- en nagelgroei (brokkelige nagels)
• veranderingen in de menstruatie en vruchtbaarheid
• moeite met onthouden en concentreren
• emotionele labiliteit en somberheid
• bij kinderen: verminderde lengtegroei en ontwikkelingsachterstand

De meeste symptomen zijn niet specifiek. Dit betekent dat deze symptomen ook een uiting kunnen zijn van veel andere aandoeningen. De ziekte begint vaak sluipend en het kan maanden duren voordat duidelijk is dat er iets aan de hand is. De ene persoon heeft er meer last van dan de ander. Bij hypothyreoïdie kan ook een vergroting van de schildklier (struma) ontstaan.

Onderzoek & diagnose

Om vast te stellen of uw schildklier goed werkt wordt bloedonderzoek gedaan:

• schildklierhormoon (vrij T4 = fT4)
• schildklierstimulerend hormoon (TSH)

Een verhoogd TSH en een verlaagd fT4 wijst op hypothyreoïdie.

Als er een te langzaam werkende schildklier is gevonden, kan autoimmuun hypothyreoïdie (ziekte van Hashimoto) aangetoond worden door bloedonderzoek naar schildklierantistoffen (anti-TPO).

Behandeling

Hoewel er verschillende oorzaken voor hypothyreoïdie zijn, is de behandeling vaak hetzelfde. Als er een tekort is aan schildklierhormoon kan dit worden aangevuld door behandeling met schildklierhormoon (levothyroxine) in een tablet of capsule.

U dient levothyroxine dagelijks in te nemen op een lege maag, ruim een half uur voor het ontbijt of in overleg met uw arts op een ander moment van de dag. Ook koffie en thee kan de opname van schildklierhormoon belemmeren. Voor verschillende medicijnen, zoals zuurremmers (bijv. Rennie), ijzerpillen- of drankjes en sommige antibiotica, geldt dat het de opname van uw schildkliermedicatie kan beïnvloeden. Er moet dan ruim 2 tot 4 uur tussen de inname van de schildkliermedicatie en deze andere medicijnen zijn.

De voor u juiste dosering wordt bepaald door het meten van het TSH en soms ook het fT4 in het bloed. Pas 4 tot 6 weken na een dosisaanpassing kan beoordeeld worden of de dosering die u gebruikt voor u de juiste is.

Als de behandeling eenmaal gestart is, kan het maanden duren tot u zich beter gaat voelen. Uw behandelaar zal de hoeveelheid schildklierhormoon in uw bloed regelmatig controleren en zo nodig in overleg de dosering aanpassen.

Het is mogelijk dat uw behandelaar er bewust voor kiest te starten met een lage dosering en deze in de loop van een aantal weken geleidelijk op te bouwen. Dit is afhankelijk van uw leeftijd en uw algehele gezondheidstoestand. U moet erop rekenen dat u de rest van uw leven medicijnen moet blijven gebruiken.

Behandeling van een hypothyreoïdie na thyreoïditis of medicijnen

In een beperkt aantal gevallen is het mogelijk dat de schildklier weer op gang komt, bijvoorbeeld wanneer een ontsteking van de schildklier, thyreoïditis, of een medicatiebijwerking de oorzaak is.

Zwangerschap

Als u levothyroxine gebruikt, moet de dosering zodra u weet dat u zwanger bent met 25% tot 50% verhoogd worden. Neem vervolgens contact op met uw behandelend arts en geef aan dat u zwanger bent. Die zal adviseren om uw TSH en fT4 te laten meten in het laboratorium en aan de hand van die uitslagen de levothyroxine dosering aan te passen.

Tijdens zwangerschap wordt geadviseerd iedere 4 weken het TSH en fT4 te meten tot 20 weken zwangerschap en daarna iedere 6 weken tot de bevalling. Zie voor meer informatie ‘’Schildklier en zwangerschap’’.

Ideeën & opmerkingen

Heeft u naar aanleiding van deze informatie ideeën of suggesties dan verzoeken wij u contact op te nemen.

Informatie delen