Kleine Lichaamslengte

Kleine lengte is een van de meest voorkomende redenen dat kinderen door een kinderarts(-endocrinoloog) op de polikliniek van een ziekenhuis gezien worden. Lengtegroei is een complex proces en dus kunnen er vele oorzaken zijn voor een gestoorde lengtegroei. Dit varieert van b.v.  problemen met de voedselinname tot diverse chronische ziekten, gluten intolerantie, hormoontekorten of medicijn gebruik. Dergelijke onderliggende aandoeningen zijn niet altijd aan de buitenkant zichtbaar en daarom zal in veel gevallen onderzoek ingezet moeten worden door de behandelend arts. Daarnaast spelen erfelijke factoren een belangrijke rol in de groeisnelheid en de uiteindelijke lengte van het kind. Als één of beide ouders een kleine lengte hebben, is de kans groot dat het kind ook een minder dan gemiddelde lengte zal hebben. Als dit het geval is, is het kind klein van stuk maar verder goed gezond. Tot slot is er een aanzienlijke groep kinderen die te klein zijn, maar bij wie de arts na uitgebreid onderzoek niet kan achterhalen waar dit door veroorzaakt wordt. Dit wordt onverklaarde of “idiopathische” kleine lengte genoemd.

Onderzoek & diagnose

Praktische gang van zaken

Alle kinderen in Nederland worden vanaf hun geboorte gevolgd door de Jeugdgezondheidszorg (CB arts en schoolarts). Bij elk bezoek wordt ook de lengte gemeten en wanneer deze onder bepaalde afkapwaarden valt op de standaard groeicurve, dan vindt verwijzing plaats naar de huisarts of zelfs direct naar de kinderarts. Deze zal u uitgebreid ondervragen over de gezondheid van uw kind, volledig lichamelijk onderzoek verrichten en waar nodig, aanvullend bloedonderzoek inzetten en/of een röntgenfoto van de hand (“handfoto”)laten maken. De handfoto kan laten zien of de leeftijd (rijpingsfase) van de botten overeen komt met de leeftijd (geboortedatum) van uw kind. Indien het desondanks niet duidelijk wordt of er sprake is van een onderliggend groeiprobleem kan verdere verwijzing naar een kinderarts plaats vinden die gespecialiseerd is in groeistoornissen: de kinderendocrinoloog. Deze kan nog aanvullende, gespecialiseerde testen laten verrichten om tot een uiteindelijke diagnose te komen. Een veel gebruikte test is de groeihormoon stimulatie test, waarvoor opname in dagbehandeling nodig is. Hierbij krijgt uw kind via een infuus een werkzame stof toegediend welke normaliter de groeihormoon waardes in het bloed sterk doet stijgen. In de uren na toediening zal  via hetzelfde infuus regelmatig bloed afgenomen worden om te controleren of bij uw kind het groeihormoon in voldoende mate stijgt. De kinderarts(-endocrinoloog) besluit of zo’n test bij uw kind zinvol is of niet.

Mogelijke uitkomsten van onderzoek

Soms wordt bij aanvullend onderzoek niets afwijkend gevonden en heeft het kind alleen een traag groeipatroon. De handfoto loopt dan 1 of meerdere jaren achter en vaak was 1 of beide ouders ook klein op de kinderleeftijd en is vervolgens doorgegroeid naar een normale eindlengte. Dit komt zeer vaak voor in de praktijk en is te beschouwen als een onschuldige variant in het groeipatroon welke geen behandeling behoeft. Als bij aanvullend onderzoek wel een onderliggende aandoening gevonden wordt (bijv. trage schildklier, ernstige gluten intolerantie, bloedarmoede etc.), dan zal deze zo goed mogelijk behandeld worden en herstelt de lengtegroei zich doorgaans tot het normale niveau.

Behandeling

Behandeling van kleine lengte met groeihormoon

Dit is wellicht iets waar u over gehoord heeft via media of via andere kanalen, maar in de praktijk wordt deze gespecialiseerde  behandeling slechts in een aantal specifieke gevallen gebruikt in Nederland:

• Onvoldoende productie van groeihormoon (ook tijdens groeihormoon stimulatie test)
• Syndroom van Turner
• Kinderen die zeer klein waren bij de geboorte (SGA) en op de leeftijd van 4 jaar dat nog steeds zijn
• Prader-Willi Syndroom
• Silver-Russell Syndroom
• SHOX deficiëntie
• Ernstige groeistoornis na stamcel transplantatie
• Ernstige nierinsufficiëntie

Op bovenstaande situaties na, wordt er in Nederland geen groeihormoon behandeling voorgeschreven , omdat de werking in andere gevallen nooit met goed wetenschappelijk bewijs ondersteund is.

Mocht uw kind tot een van bovenstaande categorieën behoren en groeihormoonbehandeling nodig hebben, dan zal deze behandeling uitgevoerd worden door een kinderendocrinoloog (of kindernefroloog bij ernstige nierinsufficiëntie), waarbij een deel van de noodzakelijke controles ook door een algemeen kinderarts verricht kan worden.  De behandeling bestaat uit een dagelijkse onderhuidse injectie die u zelf bij uw kind kunt toedienen middels een speciale pen met een zeer dun naaldje (vergelijkbaar met de huidige insuline pennen).  Voor een goede behandeling zijn minimaal drie poliklinische bezoeken per jaar nodig, inclusief 1x per jaar bloed onderzoek. In principe wordt de behandeling doorgezet tot uw kind (bijna) uitgegroeid is, doorgaans tot de leeftijd van circa 14-16 jaar.

Behoudens enkele zeldzame bijwerkingen bij de start van groeihormoon therapie (hoofdpijn, pijnlijk heupgewricht), zijn er op dit moment geen aanwijzingen voor nadelige lange termijn bijwerkingen van groeihormoon therapie.

Informatie delen

Onderstaande websites geven goede informatie indien u meer wilt weten over groeistoornissen en de mogelijke behandeling hiervan.

Ideeën & opmerkingen

Heeft u naar aanleiding van deze informatie ideeën of suggesties dan verzoeken wij u contact op te nemen.