Commerciële speeksel cortisol bepalingen voor consumenten

Meerdere winkelbedrijven bieden momenteel speeksel cortisol bepalingen voor consumenten te koop aan. De Nederlandse Vereniging voor Endocrinologie raadt het gebruik van deze speeksel cortisol testen zonder tussenkomst van een arts ten zeerste af.

Cortisol wordt geproduceerd in de bijnier, die wordt aangestuurd door de hypofyse. Aandoeningen van de hypofyse-bijnier as die resulteren in overproductie van cortisol (= syndroom van Cushing) of juist een tekort aan cortisol (= bijnierschorsinsufficiëntie) zijn zeldzaam. In Nederland komen er jaarlijks ongeveer 50 nieuwe personen bij met het syndroom van Cushing en ongeveer 80 nieuwe personen met een primaire bijnierinsufficiëntie (d.w.z. tekort aan cortisol door een ziekte van de bijnier). De diagnostiek van deze aandoeningen is complex en behoort tot het domein van de medisch specialist, in het bijzonder de internist-endocrinoloog.

Een losse speeksel cortisol test is niet geschikt om de bovengenoemde aandoeningen aan te tonen of uit te sluiten. Gezien de zeldzaamheid van deze aandoeningen zal onjuiste toepassing van deze test leiden tot veel onterecht afwijkende uitslagen oftewel loos alarm. Omgekeerd sluit een normale speeksel cortisol testuitslag een aandoening aan de hypofyse-bijnier niet uit. Om deze reden adviseert de NVE speeksel cortisol testen alleen te gebruiken op advies van een arts met expertise op het gebied van hypofyse-bijnier aandoeningen.